Grønt ljós til Rosebank útbygging fær øði í grindina 

Tað var í vikuni, at bretski loyvismyndugleikin NSTA, North Sea Transition Authority loksins gav grønt ljós til útbygging av stórari olju- og gassleið nærhendis Føroyum. 

Hetta loyvið er samtíðis í tráð við orkupolitikkin hjá núverandi stjórnini um at menna kolvetnisvirksemið í eitt nú Norðsjónum. 

Men avgerðin fellur ikki í góða jørð hjá umhvørvisfelagsskapum, politikarum, vísindafólki oø.,  sum vilja skunda undir grøna orkuskiftið og harvið steðga útlátinum av veðurlagsgassum so sum CO2. Rosebank, halda tey, gongur júst øvugta vegin. 

Rosebank hevur leingi verið eitt av høvuðskjakevnunum í grøna orkuskiftinum serliga um okkara leiðir og hava ikki minst fleiri umhvørvisfelagsskapir gjørt hesa oljukelduna til feskasta dømið um at leggja brenni á CO2 bálið, um ein kann siga tað so. 

Eftir at tað eftir øllum at døma eydnaðist umhvørvisfólki og -felagsskapum fyribils at steðga útbygging av enn eini stórari oljukeldu á Atlantsmótinum, Cambo, har Shell bráddliga tók seg úr verkætlanini, hevur ljós verið varpað á grannaleiðina Rosebank og roynt hevur verið at steðga eini góðkenning.  

Grundgevingin fyri at steðga hesi útbygging er, at hon fer at ganga beint ímóti grøna orkuskiftinum, sum m.a. miðjar móti at steðga útbyggingum av nýggjum olju- og gassleiðum. 

Víst verður so eisini til orðini hjá bæði ST aðalskrivaranum eins og stjóranum í altjóða orkustovninum IEA um, at tørvur er ikki á at útbyggja nýggja kolvetnisleiðir. 

Hesum vísa eitt nú bretsku myndugleikarnir eins og umboð fyri oljuvinnuna í Bretlandi aftur. Stjórnin við forsætisráðharranum Rishi Sunak á odda ynskja, at Bretland skal vera óheft av orkuinnflutningi úr øðrum londum og her serstakliga einaræðislondum sum Russlandi. 

Besti hátturin til at tryggja orkutrygdina í Bretlandi er at skunda undir nýggja leiting og nýggjar útbyggingar til tess at varðveita eginframleiðslu í mong mong ár aftrat. Leiðandi umboð fyri stóru oljuvinnuna her ikki minst mongu veitararnir gera vart við, at innan 10 ár verða verandi goymslur tómar, og tí er neyðugt at leita og menna nýggjar leiðir. 

Avgerðin  hjá bretsku stjórnini ikki at taka mongu mótmælini til eftirtektar, tí loyvismyndugleikin hevur góðkent útbyggingarætlanina hjá Equinor, hevur verið ovast á breddanum í flestu av heimsins miðlum frá BBC, Sky, CNN eins og øllum teimum størstu dagbløðunum. 

Her fáa mótmælini móti avgerðini at loyva útbygging høga raðfesting og er málið vorðið til ein spurning um, hvussu eitt land sum Bretland, ið sigur seg ganga á odda í grøna orkuskiftinum, nú bráddliga letur dyrnar upp fyri stórari og nýggjari framleiðslu av olju og gassi, ið er við til at økja um CO2 útlátið. 

Hinumegin stendur so felagið aftanfyri Rosebank, Equinor, sum ger greitt, at tað við hesi verkætlanini er við til at stuðla Bretlandi at vera sjálvbjargið við orku komandi nógvu árini. 

Felagið vísir á, at við avgerðini at elektrifisera framleiðsluna við tí nýggjastu tøknini, verður Rosebank tvørturímóti ein fyrimynd fyri onnur, sum í dag framleiða olju og gass. Verkætlanin miðjar móti at minka heilt munandi um útlátið soleiðis at  Rosebank í heimshøpi fer at verða ein fyrsta floks kolvetnis orkuleið. 

Eftir at tíðindini um Rosebank vórðu kunngjørd hava bæði verandi forsætisráðharri í Bretlandi, Rishi Sunak og leiðarin fyri størsta andstøðuflokkin Keir Starmer úttalað seg um málið. 

Sunak fegnast um avgerðina hjá loyvismyndugleikanum og sigur, at hetta fer at vera við til at verja orkutrygdina og vónar hann, at fleiri aðrar útbyggingar, sum kunnu liva upp til útlátstreytirnar, gerast veruleiki. Her sipar hann helst eisini til nógv umrøddu Cambo kelduna við føroyska markið. 

Formaðurin í Labour, Keir Starmer, sum áður hevur úttalað, at hann fer ikki at loyva nýggjum útbyggingum men tó heldur ikki forða fyri, at longu givin loyvi verða troytt, sigur, at kemur hann í stjórn eftir komandi val, so fer hann ikki at broyta avgerðina hjá hesi stjórnini og steðga Rosebank. Øll givin loyvi sleppa at liva sítt lív, men eingi nýggj loyvi verða latin sigur hann. 

“What we’ve said is no new licences to be granted when we’re in power, but we won’t revoke anything, any licences that are granted before we come into power” er støðan hjá Labour, um og tá flokkurin kemur til valdið. 

Ein leiðandi politikari í bretsku stjórnini, Jeremy Hunt, fíggjarmálaráðharri er eisini avgjørdur í málinum og sigur:

“We are accelerating renewables and nuclear power but will still need oil and gas for decades to come – so let’s get more of what we need from within British waters.”

Enn ein oddapolitikari  í Bretlandi, fyrsti  leiðarin í Skotlandi, sigur seg vera vónsviknan av avgerðini at loyva útbygging av Rosebank. Hann viðgongur tó, at hetta er nakað, sum bretska stjórnin avger. 

Leiðandi umboð fyri Grøna flokkin í Bretlandi, Caroline Lucas heldur avgerðina um Rosebank vera púrasta burturvið ella sum hon málber seg “the greatest act of environmental vandalism in my lifetime”. Tað sama halda umboð fyri fleiri aðrar umhvørvisfelagsskapir so sum Greenpiece, Uplift, Friends of Earth oa. 

Taka vit so pulsin hjá íbúgvunum og politikarunum í Skotlandi, tá talan er um Rosebank, so ganga hesi ikki hond í hond. 

Tað kemur m.a. til sjóndar í grein í skotska blaðnum The Herald, sum júst hevur gjørt eina kanning millum sínar lesarar og spurt, hvat teir halda um avgerðina at loyva útbygging av Rosebank.

77% siga seg taka undir við at fara undir framleiðslu, meðan 23% eru ímóti. Hetta avspeglar eisini støðutakanina hjá einum meiriluta av skotum, sum  herfyri søgdu seg vera fyri útbygging, ikki minst tí talan er um nýggj arbeiðspláss og nýggjar inntøkur eins og verja av orkutrygdini. Mótvegis hesi staðfesting eru framstandandi politikarar í skotsku stjórnini ímóti nýggjum oljuvirksemi í Norðsjónum, tí tað stríðir ímóti veðurlagspolitikkinum. 

Eisini í Norra eru umhvørvisfelagsskapir og politikarar farnir á barrikadurnar og harta bæði bretsku stjórnina og norska Equinor fyri at stinga grøna orkuskiftið í ryggin. 

Hóast Equinor og Ithaca Energy longu eru farin í gongd við útbyggingina og hava latið sáttmálar til veitarar bæði í Bretlandi og Norra, so kunnu vit rokna við framhaldandi mótmælum, sum í síðsta enda kunnu enda við sakarmáli móti bretsku stjórnini at loyva nýggjari kolvetnisframleiðslu, ið gongur beint ímóti altjóða veðurlagspolitikkinum.

Fyri føroyska frálandsreiðaríið Skansi Offshore er Petrojarl Knarr, sum skjótt skal framleiða olju nær føroyska markið, ein gamal kenningur. Skansi hevur verið veitaraskip hjá Knarr í norskum øki, so hvør veit, um vit fara at síggja Skansi skip um okkara leiðir um nøkur ár?

Føroyar og Rosebank  

Áhugavert verður eisini at fylgja gongdini her heima tvs.  møguleikanum hjá føroyskum fyritøkum at veita vørur og tænastur til útbygging og seinni rakstur av eini kolvetnisleið, sum liggur so nær. 

Longu nú vita vit, at Føroya Tele samstarvar við Equinor um at veita samskiftistænastur umvegis Shefa 2 kaðalin eins og tað letur líknandi tænastur til fleiri aðrar oljuleiðir eystan fyri Føroyar.

Hugsandi er, nú Rosebank liggur nærri Føroyum enn týðandi veitarar í Skotlandi, at føroyskir veitarar kunnu gera seg galdandi eins og Føroya Tele. T.d. kann hugsast manningarskifti í føroyskari havn og flogflutningur til útlandið fyri bert at nevna eitt dømi. Skansi Offshore, sum fyri tað mesta hevur arbeitt í norskum sjógvi, fer uttan iva at bjóða seg fram á Rosebank leiðini um nøkur ár. Kann tað hugsast, at oljuhavnin á Skálafjørðinum eisini fer at bjóða seg fram? Livst so spyrst.